Zijn zonnepanelen duurzaam?

Over deze vraag is vaak veel discussie. Want is zonne-energie nou echt duurzamer dan energie uit gas of kolen? In dit artikel geven we antwoord op de vraag door te kijken naar de levenscyclus, de impact op het milieu en het recyclen van zonnepanelen.

Waar zijn zonnepanelen van gemaakt?

Zonnepanelen bestaan uit verschillende lagen zonnecellen die energie opwekken uit zonlicht. Deze zonnecellen bestaan uit twee lagen silicium met een scheidingslaag ertussen. Silicium wordt uit zand gemaakt en vervolgens bewerkt zodat het als zonnecel kan dienen. Vervolgens wordt er nog glas, EV-folie, een aluminiumlijst en een aansluitdoos aan het paneel toegevoegd et voilà: het zonnepaneel is klaar.

Impact zonnepanelen op het milieu ten opzichte van kolen?

Om te bepalen wat de milieu-impact van een energiebron is, kijk je niet alleen naar de CO2-uitstoot. Je kijkt ook naar de impact op grondstoffen, vervuiling, schade aan de gezondheid en landgebruik. Vervolgens kan er een levenscyclusanalyse (LCA) worden gemaakt om te bepalen hoeveel een product het milieu belast. Een andere naam voor deze methode is de wieg-tot-graf analyse. Uit ongeveer 40 verschillende analyses bleek dat kolen tot wel 25 keer meer CO2 uitstoten dan zonnepanelen.

Voor zonnepanelen zijn overigens wel twee tot drie keer meer grondstoffen nodig dan voor kolen en gas, voornamelijk tijdens de productiefase. Daarbij houden we wel in gedachten dat er voor het opwekken van zonne-energie alleen maar zon nodig is, terwijl er bij een kolencentrale steeds nieuwe kolen moeten worden gebruikt. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat er 65% van de opgewekte energie verloren gaat in een kolencentrale, terwijl dat bij het produceren van zonnepanelen maar 2 tot 5% is.

Uiteraard wordt er bij de productie van zonnepanelen ook energie verbruikt. Alleen verdienen zonnepanelen deze energie binnen twee jaar weer terug. Na deze twee jaar gaan de zonnepanelen zo’n 23 jaar mee (uitgaande van een minimale levensduur van 25 jaar). Wat betreft CO2-uitstoot, gezondheidsschade, landgebruik en vervuiling is de impact van zonnepanelen veel kleiner dan de impact van fossiele energiebronnen zoals kolen.

Wat gebeurd er met zonnepanelen na gebruik?

De zonnepanelen worden aan het einde van hun levenscyclus natuurlijk niet zomaar weggegooid. Er geldt namelijk een wettelijke verplichting voor producenten en importeurs van elektrische apparaten om zich te laten registreren bij het Nationaal WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment). Zonnepanelen horen daar ook bij en worden na gebruik zo veel mogelijk gerecycled.

Het recyclen van zonnepanelen wordt nu nog niet zo veel gedaan omdat de meeste panelen nog volop in bedrijf zijn door hun lange levensduur. Na gebruik worden de panelen gedemonteerd en op een duurzame manier verwerkt. De grootste dienstverlener voor recycling van zonnepanelen in Europa, PV Cycle, zegt dat al 96% van het materiaal opnieuw kan worden gebruikt.

Circulair recyclen

Het hoogwaardig recyclen van zonnepanelen is een hele uitdaging. Recyclen betekent nu vaak downcyclen: de meeste materialen worden nog wel opnieuw gebruikt, maar nemen af in sterkte en kwaliteit. Dit zorgt ervoor dat de materialen niet nog een keer voor precies hetzelfde product gebruikt kunnen worden. En daar streeft de zonnepanelenmarkt uiteindelijk wel naar. Bij hoogwaardige recycling (ook wel een circulair systeem genoemd) worden producten zo gemaakt dat de materialen opnieuw voor hetzelfde product kunnen worden gebruikt, waardoor er uiteindelijk helemaal geen nieuwe grondstoffen meer nodig zijn.

Om het even samen te vatten: zonnepanelen zijn zeker duurzamer en beter voor het milieu dan kolencentrales. Er wordt minder CO2 uitgestoten, minder vervuild en er zijn ook niet telkens nieuwe grondstoffen nodig voor het opwekken van energie. Daarnaast streeft de zonnepanelenmarkt naar een nog duurzamere toekomst door te investeren in circulair recyclen.